Türkiye’nin ilk nükleer enerji santrali Akkuyu Nükleer Güç Santrali’ni inşa eden Rusya Devlet Atom Enerjisi Kurumu ROSATOM, nükleer yakıt üretim teknolojilerindeki yeniliklerine bir yenisini daha ekledi. ROSATOM’un yakıt şirketi TVEL Fuel Company, Beloyarsk Nükleer Santrali 4’üncü Ünitesi olarak inşa edilen ilk ticari amaçlı hızlı reaktör BN-800 için, karışık uranyum-plütonyum oksit (MOX) yakıt gruplarının seri üretimine başladı.
Yakıt peletleri, TVEL tesislerinde biriken seyreltilmiş uranyum oksitler ile kullanılmış nükleer yakıtın yeniden işlenmesi sırasında çıkarılan plütonyum oksitlerin karışımından üretildi. Bu üretimle, kaynakların ekonomik kullanımı sağlanacak.
MOX yakıtının endüstriyel üretimi, ROSATOM grubu bünyesinde yer alan, Mining and Chemical Combine (MCC) tarafından 2020 yılı öngörüsüyle hazırlanan ve 2010-2015 yıllarını kapsayan Yeni Nesil Nükleer Güç Teknolojileri adlı Federal Hedef Programı kapsamında gerçekleştirildi. MCC’de yakıt üretim tesisinin kurulması için TVEL tarafından sağlanan koordinasyonla, kapsamlı bir nükleer endüstri işbirliği oluşturuldu. MOX yakıt peletlerinin üretimi için temel teknoloji, TVEL iştiraki Bochvar İnorganik Malzemeler Araştırma Enstitüsü tarafından geliştirildi.
MOX yakıt üretiminde endüstriyel çalışma grubunun başkanı ve aynı zamanda, TVEL A.Ş’de Ar-Ge, Teknoloji ve Kaliteden Sorumlu Kıdemli Başkan Vekili olan Konstantin Vergazov, şu bilgileri verdi:
“BN-800’e yönelik MOX yakıt üretimi kapalı nükleer yakıt döngüsünün oluşturulmasına ilişkin stratejik görevin çözüme kavuşturulması açısından önemli bir kilometre taşıdır. Büyük seyreltilmiş uranyum ve üretilmiş plütonyum stokunun yakıt döngüsüne kazandırılması nükleer güç endüstrisinin kaynak tabanını genişletmeyi ve doğal uranyum tüketiminin azaltılmasını sağlayacaktır.”
Modern nükleer güç endüstrisinin temelini oluşturan termik nötron reaktörlerinde, çıkarılan doğal uranyumun yaklaşık yüzde 1’i tüketiliyor, geri kalan yüzde 99’luk kısım geçici depolamaya aktarılıyor ya da radyoaktif atık olarak elden çıkarılıyor.
Uranyum ve plütonyum oksitlerinin karışımını yakıt olarak kullanan hızlı nötron reaktörleri ise, kendi ihtiyaçları için yeterli plütonyumu üretebiliyorken diğer reaktörler için de belirli miktarda yakıt üretebiliyor. Harcanan nükleer yakıtın geri dönüşümü ve uranyum ve plütonyum karışımı ile yeni yakıt demetlerinin üretiminin, doğal uranyum kaynakları kullanılarak potansiyel olarak üretilen elektrik enerjisi hacmini önemli oranda, yaklaşık 100 kat arttıracağı tahmin ediliyor.
Beloyarsk NGS’nin BN-800 hızlı nötron reaktörü kullanan dördüncü güç ünitesinin ticari işletimine 2016’da başlandı. Reaktör tesisinin; reaktör çekirdeğinde MOX yakıtının tam yükü de dahil olmak üzere, nükleer yakıt döngüsünü kapalı hale getirmeye yönelik teknolojiler geliştirmesi amaçlanıyor.
