Rusya ve Sırbistan arasında nükleer enerji alanındaki ortak projelerin barışçıl amaçlarla uygulanmasına yönelik bir dizi işbirliği anlaşması imzalandı. İmza töreni, 17 Ocak tarihinde Rusya Federasyonu Başkanı Vladimir Putin’in Sırbistan Cumhuriyeti’ne gerçekleştirdiği ziyaret sırasında gerçekleştirildi. Anlaşmalar, yenilikçi teknolojilere dayalı nükleer enerji kullanımı alanında işbirliğine dair hükümetler arası anlaşma niteliğini taşıyor. Ayrıca ülkeler arasında nükleer bilim, teknoloji ve yenilik merkezinin inşası için stratejik ortaklık konusunda da yasal bir zemin oluşturuyor.
Anlaşmaları Rusya tarafı adına; Türkiye’nin ilk nükleer enerji santrali Akkuyu Nükleer Güç Santrali’ni (NGS) kuran Rusya Devlet Atom Enerjisi Kurumu ROSATOM’un Genel Müdürü Alexey Likhachev imzaladı. Sırbistan adına ise; Sırbistan Cumhuriyeti Hükümeti’nde İnovasyon Ve Teknolojik Gelişmelerden Sorumlu Bakan Nenad Popovich imzaladı. Törende Rusya Federasyonu Başkanı Vladimir Putin ve Sırbistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Alexander Vuciç de yer aldı. Bakan Nenad Popovich, şunları söyledi:
“Bugün, Sırbistan’da yüksek teknolojilerin uzun yıllar boyunca sürecek gelişimi için sağlam bir temel atıyoruz. Ekonomik verimlilik artışını, gelişmekte olan tarım, tıp, eğitim ve yaşam kalitesini; nükleerin barışçıl kullanımı olmadan hayal etmek zor. Hükümetler arası anlaşma; tarihsel ortağımız Rusya ile dijital, bilimsel ve teknik ve yenilikçilik alanlarında yakın ve önemli bir işbirliğinin başlangıcına işaret ediyor.”
Alexey Likhachev ise, şöyle konuştu:
“Sırbistan, nükleer teknolojilerin geliştirilmesi ve kullanımı konusunda benzersiz bir potansiyele ve deneyime sahip. Rusya ve Sırbistan’ın profesyonel insan ve teknik yetkinliklerini birleştirecek projeler belirledik. Özellikle nükleer bilim, teknoloji ve inovasyon merkezini inşa etme projesinin uygulanması; Rusya ve Sırbistan’ın tıp, sanayi ve tarım gibi birçok yenilikçi alanda ikili işbirliğine güçlü bir ivme kazandıracak. Aynı zamanda tüm Orta Avrupa bölgesi düzeyinde işbirliği için bir platform olarak da hizmet edecek. Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’nun (IAEA) güvenlik standartlarının geliştirilmesindeki merkezi rolü göz önünde bulundurularak, tüm projeler en yüksek nükleer ve radyasyon güvenliği standartlarına tam olarak uyacaktır.”
Hükümetlerarası anlaşma, ülkeler arasında, çok çeşitli işbirliği alanları sağlıyor. Bu işbirliği alanları arasında Sırbistan Cumhuriyeti’nde nükleer enerji altyapısının oluşturulması ve iyileştirilmesi konusunda destek, araştırma nükleer reaktörlerinin tasarımı, inşası ve modernizasyonu bulunuyor. Bunun yanı sıra, nükleer tıp gelişimi, nükleer enerji alanında temel ve uygulamalı araştırmaların gerçekleştirilmesi ve yeni teknolojilerin ve modern dijital teknolojilerin gelişimi, tarımda radyasyon teknolojilerinin uygulaması ile nükleer endüstri için uzmanların eğitimi de bu işbirliği alanlarının arasında yer alıyor.
Hükümetler arası anlaşma, söz konusu işbirliği alanlarını uygulamak için, belirli proje ve araştırmaları yürütmek amacıyla ortak çalışma gruplarının oluşturulmasını sağlıyor. Ayrıca, uzman değişimi, seminer ve konferansların organizasyonu, bilimsel ve teknik eğitim – öğretimde yardım ile personel, ekipman, malzeme ve parça temini için de zemin oluşturuyor.
Geçtiğimiz yıl Soçi’de düzenlenen uluslararası ATOMEXPO-2018 forumu esnasında, 15 Mayıs tarihinde, nükleer enerjinin barışçıl amaçlarla kullanımında inovasyon ve teknolojik gelişim için işbirliği yapılmasına ilişkin ortak bildiri yapılmıştı. İmzalanan hükümetler arası anlaşma bu bildirinin devamı olarak gerçekleştirildi.
